Begin dit jaar had ik diverse ‘doelstellingen’, die ik maakte tijdens mijn reis vorig jaar. Eén daarvan was, dat ik goed wilde zijn voor mijn geest, d.m.v. het uitoefenen van yoga, meditatie en het verdiepen in de Oosterse filosofie.

Daar heb ik me altijd al in geïnteresseerd. Ik lees regelmatig boekjes over het boeddhisme en het zenboeddhisme, maar daarin bevind ik me in een ‘theoretisch probleem’. Ik lees heel veel, maar ik snap nog niet waar het vandaan komt en wat het verschil is tussen verschillende stromingen. Alhoewel ik wel weet dat ik een enorm gevoelsmens ben, en dat ik veel van dit soort “boekjes” heel logisch en kloppend vind, en ik deze manier van denken en ‘zijn’ heel erg bij mezelf vind passen. Omdat ik er graag meer mee wil doen, maar ik eigenlijk niet zo goed wist waar ik mee moest beginnen, gaf ik me enkele weken geleden op voor een Cursus Oosterse filosofie aan de Vrije Academie. Super theoretisch, maar precies de basis die ik graag eerst wil, voordat ik ergens verder induik.

Deze eerste keer ging het over het Taoïsme – een Chinese filosofische stroming. Alleen al deze ene sessie was heel leerzaam voor een leek als ik. En daardoor kwam ik op een idee: laat ik mijn zoektocht en bevindingen over de Oosterse filosofie met jullie delen! Dit doe ik voorlopig alleen nog door mijn leerproces vanuit mijn cursussen en lessen met jullie te delen. Precies die punten die mij bijblijven, en me stapje voor stapje steeds meer leren over de Oosterse filosofie en alles wat daarbij komt kijken. Neem alsjeblieft van me aan: ik zal fouten maken en ik weet ook echt nog niet waar ik het over heb. In principe een state of mind die in de Oosterse filosofie juist als ‘machtig’ wordt aangenomen (“In the beginner’s mind there are many possibilities, but in the expert’s there are few” is een bekende quote uit het boekje van Shunryu Suzuki – Zen Mind, Beginner’s Mind over het zenboeddhisme); ik ben nog compleet blanco en neem alles als volledig nieuw in me op. Vergeef me echter, als je me fouten ziet maken, en laat een reactie achter in hoe jij dit ziet.

Deze week dus: mijn belangrijkste aantekeningen van mijn eerste college. De eerste aantekeningen gaan over Oosterse filosofie an sich:

• Het is een groot paradox dat ik hier zit. De professor, Jan Wameling, vertelt in zijn eerste zin dat de Oosterse filosofie een meditatieve praktijk is. Dat wij dus braafjes in een collegezaal zitten, en er puur zijn om zijn woorden tot ons te nemen, maar er verder niets mee te doen… Is eigenlijk uiterst vreemd. (Desalniettemin ben ik blij met deze keuze, zoals ik net al zei. Ik houd ervan eerst de kennis tot me te nemen, voordat ik ergens volledig induik. Dan weet ik immers veel beter waar ik aan begin!)

• Het is een mantra-achtig college. Drs. Wameling zegt meerdere malen “ga zitten”, achter elkaar. “Ik zit toch? En ik zit toch nog niet in een meditatiezaal?”, dacht ik. Totdat hij uitlegt dat hij dit juist expres doet en dit een techniek is die in de Oosterse filosofie vaak wordt toegepast. In de mantra herhalen mensen over en over hetzelfde, totdat het je eigen wordt gemaakt.

• Om een sheet van drs. Flameling te quoten: “Oosterse filosofie kan worden opgevat als een vorm van levenskunst, wordt bedreven als een meditatieve praktijk en bestaat uit een reeks oefeningen, d.w.z. een manier van zijnsverstaan, die een zijnsbesef en een bijbehorende zijnshouding als ‘effect’ heeft. De zijnshouding is dus eigenlijk in ‘normale mensentaal’ een bepaalde manier van in het leven staan. Over het algemeen ziet dit er in de Oosterse filosofie (let op: Oosterse filosofie, niet het taoïsme) er als volgt uit:

Zijnsverstaan – Zijnsbesef – Zijnshouding

Zitten/stilstaan – ‘standpunt’ – in het leven staan

• Het gaat in de Oosterse filosofie om “ontstaan, bestaan – heel even – en vergaan”. Dit is een wijsheid die ook in de Westerse filosofie voorkomt, maar die door de Christelijke filosofie is ‘weggevaagd’ in de Westerse wereld. Eén van de redenen voor het vervagen van deze wijsheid, is dat mensen een ‘troost’ nodig hadden/hebben op hun eigen sterfelijkheid. Het is hard om te zeggen, maar de Christelijke filosofie biedt deze “troost” op een concretere manier. In “ontstaan, bestaan en vergaan” ga je er echter vanuit dat alles energie is. Alles is één. En jouw en mijn energie lost op een gegeven moment op, en zal dan ‘teruggaan in het energieveld’.

Waarna we vervolgens ingingen op het taoïsme:

• Het taoïsme is een Chinese filosofische stroming en is in eerste instantie een training met als basiselementen: stilzitten, het beoefenen van het niet-doen, het vergeten van het lichaam, het leegmaken van het hart, het afsluiten van de zintuigen en het ademen vanuit de hielen. De meditatieve praktijk maakt het mogelijk ‘van zelf de weg te volgen’.

• “Het allerzachtste ter wereld overwint het allerhardste” (Lao Zi), vond ik een mooie uitspraak uit. In plaats van in de ring te staan, je altijd te verdedigen of bij een aanval mensen/gebeurtenissen voor je gevoel ‘weg te slaan’, laat je de mensen/gebeurtenissen vanuit het taoïsme juist “passeren”. Je laat het aan je voorbij gaan. Pas dan ben je groter en “harder”, juist door zacht te zijn! Iets wat logisch klinkt, maar door onze drukte, ons ego, of wat voor reden dan ook, in het dagelijks leven vaak niet aangenomen wordt.

• “Het niets: een naam voor de herkomst van de tienduizend dingen. Het iets: een naam voor de moeder van de tienduizend dingen” (Lao Zi). “Iets” verwoorden kan misschien nog, maar hoe verwoord je “niets?”. En let in de laatste zin op ‘de moeder’. Dit is een vrouwelijke vorm die wordt aangenomen, en vrouwenmetaforen zijn in het taoïsme altijd positief. Iets wat in de Westerse filosofie soms juist het tegenovergestelde is.

• Een begrip die veel voorkomt in het taoïsme is wu wei. Met name in zinnen als “Daarom houdt de Wijze zich in zijn daden bij het nietsdoen”, betekent zoiets als niet-iets-doen. De letterlijke betekenis van wu wei luidt: “niet handelen tegen de aard der dingen in”. Een onderdeel van het paradoxale begrip wei wu wei, komt als volgt tot uitdrukking: “handelen door niet te handelen”.

• “Wees eenvoudig, bewaar je natuurlijkheid, (…)” (Lao Zi) en “Wie het spirituele in zich bewaart en de leegte belichaamt (…), zo iemand bereikt de oorsprong van het uit-zichzelf-zo-zijn” (Wuneng Zi) gaat over ‘het vanzelf zijn’, het uit zichzelf zo zijn, de natuurlijkheid. En dit leer je door te oefenen en niet meer uit het ‘ik’ te denken en te handelen (“denk minder aan jezelf, ontdoe je van begeerte”). Dit noem je ziran en komt ook veel voor in het taoïsme.

• Als we nu het taoïsme aan het rijtje toevoegen, ziet deze er als volgt uit:

Zijnsverstaan – Zijnsbesef – Zijnshouding

Zitten/stilstaan – ‘standpunt’ – in het leven staan

Leegte/stilte (maar deze komen in iedere Oosterse filosofie voor), loslaten van het ‘ik’ – (n)iets – niet(s) doen, de weg volgen, vanzelf zijn (maar onthoud hierbij: laten zijn en laten worden, is iets anders dan over je heen laten gaan!)

• Enkele belangrijke namen/boeken, mocht je je verder willen verdiepen in het taoïsme: De “bijbel” van het taoïsme is geschreven door Lao Zi – Het boek van de Tao en de innerlijke kracht. Dit is een zeer poëtische en hermetische tekst (en toen zei drs. Wameling nogmaals: “ga zitten, en kom erachter”). Wil je een goede inleiding lezen over het taoïsme? Lees dan het boek van Patricia de Martelaere – Taoïsme, de weg om niet te volgen. De titel van het boek is overigens een grapje. En zie je een keer een lezing staan over het taoïsme met Rene Ransdorp? Dit is een meester die in Nederland woont. We moeten blijkbaar dan de kans grijpen om hierheen te gaan.

Ik hoop dat je iets hebt geleerd van mijn aantekeningen ;). Deel alles met me, als je wat te delen hebt over dit onderwerp, en reageer hieronder! In de toekomst zal nog veel meer volgen namens mij. Volgende week? Mijn aantekeningen over het college boeddhisme! Volg me ook op Instagram, Twitter en Facebook en kijk met me mee! Many thanks!