Door Hilde.
De laatste tijd zijn er verschillende documentaires verschenen die op shockerende wijze de schaduwkant van onze kledingindustrie laten zien: Sweatshop en De Slag om de Klerewereld maken op pijnlijke wijze duidelijk wat de werkelijke kosten van een shirt van 5 euro zijn. Voor een industrie met een omzet van 1,7 biljoen wordt er verbazend weinig technische vooruitgang geboekt. De laatste grote innovatie is die maligned Fast Fashion – goedkoop geproduceerde wegwerpkleding. Sinds het jaar 2000 zijn we meer dan het dubbele uit gaan geven aan kleding: niet aan duurdere kledingstukken, maar aan meer (meer, meer!) goedkope kleren. Een aanbod dat heel moeilijk is te weerstaan – speaking from experience here, I’m no angel .
Maar, het kan ook anders! In de door AEG* geproduceerde documentaire The Next Black: A Film about the Future of Clothing zien we hoe 6 verschillende vooruitstrevende ontwerpers en innovators the sustainable future of the fashion world creëren. Heel divers en met mooie muziek en artwork.
Het Londense Studio XO ziet de toekomst in 3D-printing. Hun uiteindelijke doel is interactieve, evoluerende ontwerpen, die digitaal delen en thuis op maat laten uitprinten. Maar voorlopig concentreren zij zich op extravagante digital couture: performance art fashion zoals de bellen blazende jurk van Lady Gaga. Hun unieke, heerlijk speelse kledingstukken vertellen een verhaal** en proberen het concept van kleding echt te veranderen. Een nadeel van deze techniek is echter dat 3D-printen behalve heel duur op dit moment ook nog helemaal op plastic is gebaseerd, niet heel milieuvriendelijk om te produceren of af te breken.
Mijn favoriet uit The Next Black, BioCouture, heeft daar echter een antwoord op: brouw je eigen kleren! Groene thee, suiker, een azijnzuur zoals appelazijn, met gist als startercultuur: het klinkt een beetje als een recept voor kombucha, yoghurt of bier, maar Suzanne Lee maakt er textiel van. Biologisch materiaal om kleding van te maken, gekweekt in een vloeistof met bacteriën. Settle down, we weten allemaal dat maar een klein deel van alle bacteriën schadelijk of vies zijn, vele soorten zijn lief en nuttig en onontbeerlijk voor je lichaam. Het materiaal wordt geverfd, zodat er geen luchtje meer te bekennen valt, en vervolgens met lasercutting een abstracte bacterie-achtige print gegeven. De kledingindustrie veroorzaakt veel afval door de vervuilende processen om van o.a. katoen en aardolie textiel te maken. Maar los daarvan wordt er ook veel restmateriaal weggegooid: “There is a chain of waste in each step of the process”. Deze vorm van bioengineering heeft echter alleen afval dat biologisch afbreekbaar is. En in de toekomst zou het dankzij genetisch gemodificeerde bacteriën meteen in de vorm kunnen worden gekweekt die het moet krijgen. Denk daarbij aan bacteriën die een draad kunnen spinnen of waterafstotende of zelfs voedzame eigenschappen doorgeven aan het textiel. Pretty wonderful, maar wel allemaal ervan uitgaande dat er geen ongewenste bij-effecten optreden.
De ongewenste bijeffecten van SmartWear van Adidas liggen misschien meer voor de hand. Het bedrijf doet onderzoek naar wearable tech, machinetjes op je lichaam. Natuurlijk hebben we dat eigenlijk al, met onze stappentellers, horloges en koptelefoons, om nog maar te zwijgen van die sleep monitor apps. Maar deze chips in sportkleding meten nauwkeurig de prestaties van atleten door middel van hun lichaamsfuncties zoals hartslag, ademhaling, snelheid en beweging te registeren. Doel is om deze zo klein en fijn mogelijk te maken, om te voorkomen dat sporters die vervelende zware mouwen van hun kostbare shirts er maar afknippen, zoals spelers van AC Milan eerder deden. Ik kan het nut van deze technologie zeker inzien, niet alleen voor sporters, maar juist voor mensen met gezondheidsproblemen, handicaps, chronische ziekten en what not. Belangrijk is wel dat duidelijk is of die data wordt geregistreerd en opgeslagen, en door wie dan wel. We worden immers al meer dan genoeg gemonitord.
Silver-haired surfer dude Rick Ridgeway van Patagonia outdoor clothing vertelt over zijn ervaringen met klimaatverandering tijdens zijn reizen. Hij zocht een manier om mensen bewust te maken van hun koopgedrag, in plaats van ademloos kopen om het kopen en zo bij te dragen aan de afvalberg. Om die Fast Fashion cycle te doorbreken kwam Patagonia met een welhaast Don Draper-esque reclamestunt: op Black Friday mensen aansporen om hun jack vooral niet te kopen! Bewonderenswaardig, zou je zeggen, maar Ridgeway meldt vervolgens licht triomfantelijk dat die omstreden campagne ervoor zorgde dat de verkoop en winst enorm stegen. Ja, leuk een beetje de wereldverbeteraar uithangen, denk ik dan, maar eigenlijk wil hij dan vooral dat mensen de kleding van zijn concurrenten minder kopen. Insert grump about capitalism and greenwashing here.
Wel goed green washing doet de Yeh groep van Sophie Mather. Samen met Thais bedrijf DryDye heeft ze een manier gevonden om textiel met de helft minder water en chemicaliën te verven. Het proces om textiel te kleuren kost enorm veel water: om het in te verven, te wassen en zo veel uit te spoelen dat het niet meer afgeeft. And we’re not even talking about toxic dyes yet. Een supergoed en praktisch initiatief dus, met ook nog eens textielvezels uit hernieuwbare bronnen.
De laatste fashion trailblazers in The Next Black gaan eigenlijk juist weer terug in de tijd. Door de toename van de consumptiemaatschappij die gebaseerd is op wegwerpartikelen, zijn de skills om kleding (en andere spullen) te repareren steeds meer vergeten. Waarom moeite doen om een knoop aan te zetten of een losse naad te repareren als je voor een paar euro iets nieuws kunt kopen? Superzonde lijkt mij, dus gelukkig kan ik aardig wat zelf en heb ik nog een paar handige mensen om op terug te vallen. Voor wie dat niet heeft kun je bij de iFixit ateliers zowel je spullen (niet alleen kleren) tegen een kleine bijdrage laten repareren als kitjes kopen en dat zelf leren doen. Het mag dan niet zo groots zijn als de toekomstplannen van anderen in deze documentaire, het draagt wel degelijk bij aan een betere wereld!
Ondanks mijn side eye hier en daar vind ik het een mooie documentaire, die een positieve blik heeft op de toekomst van de mode industrie.
Q: Maar spreekt dit jullie ook aan, of is het too high tech?
Gr, Hilde
De soundtrack kun je hier luisteren: Various Artists – The Next Black Soundtrack
*Bekend van het witgoed. Een wasmachinefabrikant heeft natuurlijk belang bij het op de voet volgen van innovatie op textielgebied en undoubtedly is het ze ook te doen om viral goodwill, maar ik was blij dat ze verder op geen enkele manier aanwezig zijn in de docu.
** Science fiction, probably
