Met de rubriek “Verbeter de Wereld” geven we willekeurige voorbeelden van ons gedrag, waarmee we proberen de wereld een klein beetje mooier te maken.
Ik heb jarenlang crèmes, lotions en make-up gebruikt zonder eigenlijk te weten wat ik op m’n lichaam smeerde. Ik stond er simpelweg niet bij stil wat hier in zit en dat dit ook effect kan hebben op m’n algemene gesteldheid. Laat staan dat ik er bij nadacht of het dierproefvrij was gemaakt of wat voor effect het had op de aarde…
Het is pas kort geleden dat ik erachter kwam dat het koraal doodgaat door chemicaliën in de zonnebrand die wij gebruiken. Ookal denk je dat je maar een dun laagje op je lijf smeert, beïnvloed je hiermee toch het fragiele ecosysteem doordat er een heleboel crème de zee ingaat. De chemicaliën bevorderen de verspreiding van virussen in het water die op hun beurt verantwoordelijk zijn voor het ‘coral bleaching effect’, het wit worden van het koraal. Dit ‘bleachen’ resulteert uiteindelijk in de dood van het koraal. Vanwege deze milieu-aspecten wil ik vandaag daarom graag het volgende meegeven: verbeter de wereld, weet wat je op je lijf smeert, voordat je de zee ingaat!
In eerste instantie wordt er door veel merken en websites gesteld dat we met natuurlijke zonnebrand het koraal geen kwaad zouden doen: wat op zich een best logische gedachte is, nietwaar? Hierbij is het handig eerst het verschil te kennen tussen reguliere/chemische zonnefilters en natuurlijke/minerale zonnefilters.
Reguliere/chemische zonnefilters
Reguliere zonnefilters worden ook wel chemische filters genoemd. Deze filters worden door de huid geabsorbeerd en werken pas na een half uur. De UV-straling dringt in de huid door en wordt door deze chemische filters omgezet. Sommige mensen kunnen hier minder goed tegen, waardoor ze vaak een allergische reactie krijgen.
Er zijn enkele aanwijzingen dat de chemische stoffen in de bloedbaan worden opgenomen en de hormoonhuishouding kunnen verstoren. Er wordt zelfs gesproken van verhoogde kans op kanker (niet van de zon, maar van de zonnebrand! Yes, it’s a twisted world.) Nu wijzen andere rapporten weer uit dat de hoeveelheden die gebruikt worden in cosmetica zo klein zijn dat dit weinig effect op de gezondheid kan hebben. Evengoed voel ik me persoonlijk fijner bij een natuurlijk alternatief. De keuze in natuurlijke zonnebrand is inmiddels enorm, dus het gebruik word je – in eerste instantie – nog makkelijk gemaakt ook.
Natuurlijke/minerale zonnefilters
Natuurlijke zonnebrand met een fysische filter die voor ons inmiddels het meest gebruikelijk zijn worden gemaakt met de minerale zonnefilters titaniumdioxide en zinkoxide. Om deze oxides transparanter te maken voor het oog krimpen de fabrikanten ze tot nanodeeltjes. Die nanodeeltjes zorgen ervoor dat de crème beter smeerbaar is en de werking van de zonnebrand wordt verbeterd. Deze trekken niet in de huid, maar leggen als het ware een laagje bescherming op je huid wat zonlicht weerkaatst, zodat je niet verbrandt. Deze natuurlijke filters blijven dus óp de huid liggen en op deze manier reflecteren ze de zonnestralen als een spiegel. De werking van deze filters is dus direct en duurzamer. Na het aanbrengen blijft er een heel dun wit laagje achter op de huid (een eigenschap van minerale filters) die – afhankelijk van de zonnebrand – redelijk snel vervaagt dankzij de fijne structuur.
Het hoeft niet altijd zo te zijn dat de natuurlijke zonnebrand gebruik maakt van deze filters; maar bij het merendeel van de natuurlijke zonnebrand die we kennen is dit wel het geval. Neem een Lovea, Earth.line of Aubrey. Veel van dit soort merken vind je in winkels zoals De Tuinen, Ekoplaza, Gezondheidswinkel en overige natuurwinkels en supermarkten. Online vind je ze bijvoorbeeld bij www.solobiomooi.nl, www.lievernatuurlijk.nl en www.greenjump.nl.
Let op: ik ben zelf enkele merken ook nog aan het testen en kan dus nog geen oordeel vellen over de werkzaamheid van de meeste merken. Natuurlijke zonnebrand is vaak prijzig, maar je doet er vaak ook lang mee (omdat je meestal maar één keer hoeft te smeren). Het testproces duurt dan dus ook wat langer. Ik ben sowieso te spreken over Lovea (factor 15) en de Lovea gezichtcrème (factor 50). De laatste laat overigens het eerste uur wel een witte waas achter, maar dat vind ik eigenlijk helemaal niet erg.
Keerpunt
Ironisch genoeg zijn de fysische filters – zinkoxide en titaniumdioxide – volgens sommige rapporten echter ook niet afbreekbaar en beschadigen ze zeer waarschijnlijk alsnog de zee. Dat een merk ‘natuurlijk’ is, wil dus niet zeggen dat het per definitie volledig veilig voor het milieu en biologisch afbreekbaar is. Ik heb enkele natuurlijke zonnebrandmerken bekeken op hun ingrediënten en bijna allemaal hadden ze namelijk zinkoxide en/of titaniumdioxide. Jawel, ook de natuurlijke zonnebrand Lovea, waar ik vorig jaar nog zo’n fan van was. Ik kan online niet veel bevestiging vinden over de keiharde waarheid van de fysische filters op het koraal – en ik ben helaas geen wereldverbeteraar-wetenschapper – maar ik kan me wel voorstellen dat er een kern van waarheid in zit, aangezien de stoffen onoplosbaar zijn.
Maar… Wat moet ik dan doen?
Dit is natuurlijk lichtelijk problematisch. Er wordt nog steeds veel onderzoek gedaan naar de invloed van zowel chemische als natuurlijke zonnebrand op de zee en het koraal, maar 100 % uitsluiting is er dus niet. Ik ben sowieso een voorstander van natuurlijke zonnebrand in plaats van chemische zonnebrand, maar dan moet je wel goed leren kijken naar de ingrediënten van de natuurlijke zonnebrand. Wat ik er inmiddels van begrijp, moeten we dus sowieso de chemische filters, maar ook zinkoxide en/of titaniumdioxide vanuit natuurlijke zonnebrand willen vermijden, om lief te zijn voor het koraal. Er zijn een paar opties die in ieder geval geen kwaad kunnen:
1. Ga op zoek naar een natuurlijke zonnebrand die ‘rif veilig’ is
Het is even zoeken, maar er is ook natuurlijke zonnebrand zonder zinkoxide en titaniumdioxide. Momenteel ben ik de Sesame Suntan Lotion van Lush aan het testen. In de Sesame Suntan Lotion van Lush zit dit dus niet! Ik moest wel erg wennen aan de sesamgeur (niet lekker), maar: ik ben met de felle Thaise zon nog níet verbrand! Fijn! Ik word zelfs heel geleidelijk bruin. Extra fijn! En sesamolie voorkomt schijnbaar de veroudering van de huid door de vrije radicalen te verzwakken. Dubbel zo fijn!
In de Sesame Suntan Lotion zit misschien geen zinkoxide en titaniumdioxide, maar wel andere synthetische ingrediënten (zoals octyl methoxy cinnamate) die alsnog niet biologisch afbreekbaar zijn. Een zonnebrand die zowel goed is voor mens als het milieu bestaat dus nog niet. Voor nu moeten we het doen met optie 2, 3 of 4.
2. Natuurlijke oliën
Je kunt ervoor kiezen om natuurlijke oliën in te zetten als zonnebrand als je de zee ingaat. Deze oliën bevatten namelijk van nature een SPF (Sun Protection Factor):
- Wortelzaadolie: SPF 38-40
- Frambozenzaad olie: SPF 28-50
- Tarwekiem-olie: SPF 20
- Macadamia-olie: SPF 6
- Amandelolie: SPF 5
- Jojoba-olie: SPF 4
- Avocado-olie: SPF 4-15
- Kokosolie: SPF 2-8
- Olijfolie: SPF 2-8
- Sheaboter: SPF 3-6
- Sesamolie: SPF 3-6
Nadat je de zee in bent gegaan, kun je je dan alsnog insmeren met een natuurlijke zonnebrand die de fysische filters wel heeft – zonder het koraal kwaad te doen.
3. DIY
Maak zelf zonnebrand! Experimenteer en maak zelf je zonnebrandcrème van: kokosolie, vitamine E, gedistilleerd water, cacaoboter en geraspte bijenwas. De laatste is om het waterproof te maken. Verwarm het geheel licht en meng het dan.
4. Zonnepil
Wat een uitkomst: de zonnepil! Het is nog even afwachten, maar we kunnen ‘m binnen nu en 5 jaar ongeveer verwachten. Wetenschappers onderzochten hoe het kan dat koraal in laag water in tropische gebieden geen verbranding oploopt. De verklaring bleek te liggen in het gegeven dat koraal een eigen “natuurlijk zonnescherm” produceert en daarmee de gevaarlijke UV-stralen weert. Van deze wetenschap gaan ze nu proberen een zonnepil voor de mens te maken. Je kunt deze video bekijken als je er meer over wilt weten. (Let op: er is voor het onderzoek wel koraal gemolesteerd, maar wel for the greater good.)
Algemene tips voor het zonnen
Voor de compleet natuurlijke weg gaan is uiteindelijke het beste voor iedereen, zowel de planeet als jezelf:
- Als je vroeg in het jaar begint met zonnen, bouw je pigment op en ben je beter beschermd tegen de zon. Doe dit iedere keer dan niet langer dan 20-30 minuten.
- Slik astaxanthine: dit is een supplement dat rijk is aan antioxidanten, die ook in de huid terecht komen en je beschermen tegen de zon. Naast astaxanthine kun je ook overwegen vitamine C te slikken (ook een antioxidant).
- Neem dagelijks chlorofylrijke voedingsstoffen tot je: chorofyl is het bladgroen in salades en groente, maar zit ook in spirulina en chlorella. De laatste kun je makkelijk verwerken in groene smoothies of innemen als pil.
- Ik weet dat het extreem moeilijk is, maar: ga écht meer in de schaduw zitten. Neem een parasol mee, doe een sarong over je schouders en zet vaker een hoed op. Draag beschermende kleding – dit weten ze in zonnige en warme landen allang – en ga na een half uurtje zon weer de schaduw opzoeken.
Mijn voornemen
Een goede zonnebrand is een absolute must voor je eigen bescherming. Maar ik voel me er nogal rot over dat zelfs een natuurlijke bescherming voor mezelf de aarde misschien níet compleet beschermt. Mijn plan? Ik ga over op een natuurlijke zonnebrand zonder zinkoxide en titaniumdioxide als ik van plan ben de zee in te gaan. Ik zal verschillende merken natuurlijke zonnebrand blijven testen en in de toekomst extra goed gaan opletten of de ingrediënten veilig zijn voor het rif.
Tip
Als je geïnteresseerd bent in het onderwerp van zonnebrand en de aantasting van het koraal kun je het boek Sunscreens – Biohazard: Treat as Hazardous Waste wellicht aanschaffen.
Conclusie
Het is aan ons de taak het koraal te beschermen, en daarmee onszelf. Ik wil zeker niet zeggen dat alléén door ons het koraal doodgaat, maar we weten allemaal dat we “één van de” boosdoeners zijn. Als we niet allemaal een klein beetje veranderen, zal het alleen maar erger en erger worden. Net als zoveel in het ecosysteem: alles staat in verbinding met elkaar. Alles wat we aan- of afschaffen heeft een cumulatief effect op de planeet. Het is niet voor niets dat ik er heilig in geloof dat je zelf de verandering moet (willen) zijn, want als iedereen dat zou doen: dan maken we met z’n allen ook een positieve cumulatieve impact. En dat is extra leuk voor onze kindjes.
Misschien moeten ze door ons gekloot sowieso op zoek naar een andere planeet – moet je ook gelijk aan de film Interstellar denken? – maar we kunnen op z’n minst proberen het zo lang mogelijk leuk te houden voor iedereen. Nietwaar?
Q: Was jij je hier al van bewust?
Q2: Het lijkt me extra leuk als we in dit soort dingen, net als de andere Verbeter De Wereld artikelen, een gezamenlijke hashtag gebruiken op Twitter of Instagram: #verbeterdewereld. Zo hebben we gezamenlijk het gevoel dat we bijdragen en stimuleren we anderen dat ook te doen. Doe je met me mee?
Je kunt mij persoonlijk volgen op Instagram en YouTube.
Je kunt Moderne Hippies volgen op Facebook, Instagram, YouTube en Twitter.
Bronnen: Diver.mag, Nature.com, Wijwordenwakker.org, ahealthylife.nl, naoki.nl, nrc.nl
