Misschien is het omdat Marte en Anouk door respectievelijk Thailand en Vietnam reizen, of wellicht omdat ik de laatste tijd een hevige nostalgie naar de jaren ’90 ervaar (mijn formative years, tenslotte). Of anders is het gewoon omndat ik Losing Gemma vorige week voor het eerst in 15 jaar van een boekenruilplankje in een café viste (hierover een andere keer meer). Feit is: ik voelde een sterke behoefte om The Beach te herlezen en plotseling besefte ik dat de jaren ’90 een hoogtepunt was voor de backpackerliteratuur. Ace! Ik heb mijn top 3 voor jullie op een rijtje gezet.

1. The beach (Het strand) (1996) door Alex Garland

Best and brightest. Vooral bekend geworden door de verfilming, in die tijd dat iedereen nog dacht dat Leonardo diCaprio alleen maar een mooie jongen was die niet geweldig kon acteren. Ik kan me dan ook weinig meer van de film herinneren, op de titelsong door All Saints na. Gelukkig is het boek ook echt daadwerkelijk beter. De premisse is er één waar elke Moderne Hippie van droomt: leven in een onbewoond paradijs in Thailand, alleen toegankelijk voor a happy few. De droom verandert echter in een nachtmerrie als paranoia, angst voor ontdekking en uiteindelijk waanzin hun intrede doen. Vaak vergeleken met Lord of the flies en ontzettend scherp en filmisch geschreven is The Beach een ware pageturner. Sterker nog, na 20 jaar lijkt het boek nauwelijks verouderd; de toon is fris en het portret van de backpacker (altijd op zoek naar onontgonnen terrein, terwijl de meesten ironisch genoeg allemaal dezelfde paden bewandelen) is scherp getekend.

2. Are you experienced? (Ben je ervaren?) (1997) door William Sutcliffe

Lichter en humoristischer van toon, is Are you experienced? een niets ontzienende satire op de generatie neo-hippies die in de jaren ’90 in hun gap year naar Derde Wereldlanden reisden om ‘zichzelf te vinden’. In dit boek zijn het Liz en Dave, die naar India gaan. Waar Liz meteen alle backpack-clichés over een quasi-spiritueel India omarmt (van dat je bedelaars geen geld mag geven omdat dat ‘de lokale economie ontwricht’ tot dat je nirvana kan bereiken door met leprozen te knuffelen) is Dave een cynische buitenstaander die dat allemaal niets vindt, maar ook geen alternatief kan en wil verzinnen. Het meest hilarisch is de scène waarin Dave een Reuters-journalist ontmoet, die hem de les leest over zijn onwil om de realiteit van het echte India onder ogen te zien, op precies dezelfde manier waarop Dave dat naar zijn mede-backpackers doet.

3. Losing Gemma (2000) door Katy Gardner

Ook Losing Gemma speelt zich af in India, maar dit boek is serieuzer en filosofischer van toon dan Are you experienced. De hoofdpersoon is de 23-jarige Esther die met haar jeugdvriendin Gemma naar India reist, op zoek naar avontuur en (again!) authenticiteit. Hun relatie lijkt simpel: Esther is de leider, mooi en slim, terwijl Gemma onopvallend en verlegen is. Onder de oppervlakte spelen er echter spanningen, die door het reizen en de ontmoeting met een free-spirited reizigster, Coral, verergerd worden. Tijdens een vuurritueel in het midden van India raakt Esther Gemma kwijt, een tragedie die haar ook terug in Engeland blijft achtervolgen, totdat ze uiteindelijk naar India terugkeert om te ontdekken wat er al die jaren geleden werkelijk is gebeurd met Gemma.

In Losing Gemma speelt, in tegenstelling tot de andere twee boeken, het land van bestemming niet de hoofdrol; India is meer de catalysator voor de tragedie die plaatsvindt. Toch krijg je door de prachtige beschrijvingen een goed beeld van het land en de backpacker-rol is een goede metafoor voor het karakter van Esther: zowel naïef als arrogant. Ondanks een slow start erg spannend – ik las het boek in slechts vier uur uit!

Wat me het meest opviel aan alledrie de boeken, was dat steeds dezelfde thema’s naar boven kwamen: de zoektocht naar authenticiteit door reizen (niet voor niets noemen de hoofdpersonen zich steeds bewust ‘reizigers’ inplaats van ’toeristen’) en de ironische flip side daarvan: dat het Oosten een soort playground lijkt te zijn geworden voor het rijke Westen – hedonisme met een side order aan spiritualiteit. Maar ook dat de boeken me (op de afwezigheid van mobiele telefoons en de aanwezigheid van traveller’s cheques) nauwelijks verouderd leken, tijdloos bijna. Maar dat kan ook komen omdat mijn backpackers-dagen na de ’90’s grotendeels over waren.

Q: Wat denken jullie ervan, reizigers?

– xx – Liselore

PS Twee tips voor als je er na deze boeken nóg geen genoeg van kan krijgen: City of Joy door Dominique LaPierre en Shantaram door Gregory David Roberts. Geen literatuur over, maar wel vóór backpackers, or so I’m told. Meta!

Bron bovenstaande foto: Pinterest.com