Een boek schrijven: ongeveer één miljoen Nederlanders loopt rond met deze wens. Maar daarover dromen is één ding, je boek echt in de winkels krijgen is andere koek. Zeker wanneer je geen idee hebt hoe dat eigenlijk in z’n werk gaat. Het boek van Petra (‘Van dromen naar doen’) ligt vanaf deze maand in de winkel. Hoe is dit haar gelukt?
Had je altijd al de droom om een boek te schrijven?
‘Ja, maar die droom zat wel diep weggestopt. Ik dacht: misschien ooit, als ik tijd heb, zeker weet dat ik het kan en überhaupt weet waar het over zou moeten gaan. Totdat ik twee jaar geleden met mijn dromen aan de slag ging. Ik gaf mezelf de ruimte om na te denken over wat ik graag wilde. Iedere dag schreef ik in een notitieboekje oefeningen en inzichten op die me daarbij hielpen. De wens om een boek te maken kwam toen bovendrijven. En grappig genoeg is uit dat notitieboekje het boek zelf ook ontstaan. In Van dromen naar doen help ik namelijk nu anderen om ook te ontdekken wie ze zijn en wat ze willen.’
Het idee ontstond dus om een boek te schrijven. Hoe pakte je dat aan?
‘Ik ben totaal niet thuis in de boekenwereld, dus ik had geen idee hoe dat in zijn werk ging, een boek uitbrengen. Via een collega kwam ik in contact met iemand die bij een uitgeverij werkte, en zij was zo aardig om me een keer meer te vertellen over het proces. Dat hielp me op weg.
Zij legde me uit dat bij non-fictie (fictie zijn verzonnen verhalen en romans, non-fictie zijn bijvoorbeeld biografieën, kookboeken of selfhelpboeken) je niet het volledige manuscript af hoeft te hebben. Het volstaat met een aantal hoofdstukken en een sterke pitch. Dat is een begeleidende brief waarin je vertelt waar het boek over gaat, voor wie het is bedoeld en wat je zelf kunt doen om het te promoten. Dit heb ik gemaakt en naar een aantal uitgeverijen gestuurd om te zien wat er zou gebeuren. Nou, niets dus. Van de vijf uitgeverijen die ik benaderde, kreeg ik van drie geen reactie en van twee een standaard afwijzing. Dat liep dus nog niet zo gesmeerd.’
Uiteindelijk heb je toch een uitgeverij gevonden. Ben je het gewoon blijven proberen?
‘Omdat ik geen idee had of het boek überhaupt kans op slagen had, heb ik het voorgelegd aan een boekbeoordelaar. Dit is iemand die thuis is in de uitgeverswereld en tegen een vergoeding je boek beoordeelt. Hij geeft een inschatting of je boek goed genoeg is en bij welke uitgeverij het kan passen. Die was eigenlijk best enthousiast en raadde me aan om een literair agentschap te zoeken.’
Een literair wat?
‘Een literair agentschap is een bureau dat jou kan vertegenwoordigen, net zoals bij muzikanten bijvoorbeeld. Zij zijn helemaal thuis in de boekenwereld en weten precies bij wie ze een manuscript moeten pitchen. Dit doen zij tegen een percentage van de uiteindelijke boekopbrengst. In Nederland zijn twee grote agentschappen: Sebes & Bisseling en Marianne Schönbach Literary Agency. Ook agentschappen zijn kritisch in het aannemen van auteurs en contracteren alleen auteurs waar ze iets in zien. Ik heb beide agentschappen benaderd – dit keer met een nog verder uitgewerkt manuscript overigens – en tot mijn grote blijdschap wilde Schönbach mij vertegenwoordigen.’
En zij wisten een uitgever te strikken?
‘Zo’n beetje wel ja! Samen met hen heb ik de pitch en het manuscript verbeterd, die zij vervolgens naar een selecte groep redacteuren hebben gestuurd. En in mijn geval waren er toen drie uitgeverijen geïnteresseerd om het uit te brengen! En dan (hier was ik dus heel verbaasd over) komt er een bieding. De uitgever met het beste bod krijgt het contract. Opeens de omgekeerde wereld dus. Precies een jaar nadat mijn wens om een boek te maken was ontstaan, tekende ik het boekcontract.’
Kun je meer vertellen over die pitch?
‘Eigenlijk wil je met een pitch een redacteur al warm maken voor je boek voordat hij het manuscript gelezen heeft. Sterker nog: de pitch moet de redacteur overtuigen om het manuscript überhaupt te lezen. In de pitch vertel je kort waar het boek over gaat. Wat maakt het anders, voor wie is het bedoeld? Daarnaast vertel je wat meer over jezelf. En ook niet onbelangrijk: welke mogelijkheden heb je om het boek te promoten? Ken je bijvoorbeeld bekende bloggers (of ben je er zelf een?), heb je connecties bij journalisten of heb je een groot aantal volgers op social media? Hoe meer potentie ze in je zien, hoe groter de kans is dat ze je boek willen uitbrengen.’
Helpt een uitgeverij je vervolgens bij het schrijven van het boek?
‘Je gaat daarna inderdaad samen met de redacteur aan de slag. Vaak begin je bij de grote lijnen: zit er een heldere opbouw in, is de structuur logisch? Vanuit daar ga je meer naar de details. Een redacteur begrijpt wat een lezer nodig heeft en helpt je om het boek nog beter te maken, maar je houdt zelf altijd veel vrijheid. Het is immers jouw boek. Wanneer de eerste versie van de tekst af is, wordt het gelezen door een tweede lezer die bij voorkeur thuis is in het onderwerp. Vervolgens wordt het boek opgemaakt door een vormgever. Mijn boek staat vol met mijn eigen illustraties dus bij mij was dat een flinke klus. Maar dan gaat het opeens wel leven! Ook bij een roman met alleen tekst doen het lettertype en de opmaak van hoofdstukken veel voor de leesbaarheid en stijl van het boek. Vervolgens gaat het naar de bureauredactie. Zij spitten het boek nogmaals helemaal door om zeker te weten dat er geen spelfouten meer in staan. En dan gaat hij naar de drukker!
Waar een uitgever je natuurlijk ook bij helpt is de verkoop en pr. Vertegenwoordigers gaan al, voordat je boek klaar is, naar boekhandels en boekenbeurzen om het boek in de winkels te krijgen. Mijn uitgeverij heeft ook een goede pr-afdeling, en zij maakten voor het boek een persbericht, regelden interviews en maakten promomateriaal.’
Hoe lang duurt het proces van een boek schrijven ongeveer?
‘Dat verschilt per boek. Belangrijk om te weten is dat uitgevers drie keer per jaar een catalogus uitgeven waarin de boeken staan die over een half jaar uitkomen. Aan de hand van deze catalogus kopen boekhandels vervolgens in. De planning voor de uitgave van een boek is dus afhankelijk van de planning van de aanbiedingscatalogus. Ik tekende mijn contract in april 2018. De uitgeverij was toen al bezig met de catalogus voor het najaar, dus mijn boek werd voor de periode daarna – februari tot april 2019 – gepland. Uiteindelijk is dat april geworden. In september had ik de eerste versie van de tekst af en in januari was de vormgeving klaar. Vervolgens werd het boek dus nog gecheckt en ging hij ongeveer anderhalve maand voordat hij uitkwam naar de drukker.’
Word je rijk van een boek schrijven?
‘Ja! Wel als je de ervaring meetelt. Als je puur naar de opbrengsten van het boek kijkt: niet per se. Er zijn maar heel weinig auteurs die echt goed kunnen rondkomen van royalty’s, de opbrengst per verkocht boek. Die ligt namelijk standaard maar tussen de 10 en 15% van de verkoopprijs. Dus daar moet je heel wat boeken voor verkopen. Naast de royalty’s krijg je vaak een voorschot. De hoogte hiervan wordt berekend op basis van wat een uitgever verwacht te gaan verkopen. Dit bedrag ontvang je sowieso, ongeacht hoeveel boeken je daadwerkelijk verkoopt. Maar: het is wel een voorschot, en royalty’s worden pas boven dat bedrag uitgekeerd.’
Kun je ook zelf een boek uitgeven?
‘Wil je een boek uitgeven, dan heb je twee opties: een uitgever zoeken of zelf uitgeven. Dat laatste kan tegenwoordig steeds makkelijker online. Je hebt dan alles zelf in de hand en je houdt meer over per boek. Alleen: je staat er wel alleen voor. Opbouw bepalen, tekst redigeren, omslag en binnenwerk opmaken, marketing en PR: dat moet je zelf doen of inhuren. Daarnaast komt je boek dan in de meeste gevallen niet in de winkel te liggen. In het algemeen is zelf uitgeven daarom vooral interessant wanneer je het boek ook zelf kunt verkopen. Ik had het idee dat ik wel wat hulp kon gebruiken en daarom ben ik op zoek gegaan naar een uitgever.’
Heb je nog tips voor mensen die een boek willen schrijven?
‘Ga ervoor! Ook als het je uiteindelijk niet lukt om het boek in de winkels te krijgen, ben je een ervaring rijker. En je bent bezig met iets wat je graag doet. Wel zou ik oppassen met in zee gaan met uitgevers of online publishers die vooraf veel geld vragen. Net als bij modellenwerk eigenlijk.
Ben je nog niet zover dat je het naar een uitgever stuurt, maar lukt het je ook niet om jezelf ertoe te zetten te gaan schrijven, vraag dan een vriendin om je te helpen of schakel een coach in. Stel samen deadlines vast en laat ze meelezen. Ik zelf heb het boek geschreven naast mijn baan van 32 uur, gezin en sociaal leven (dat, oké eerlijk, een tijdje niet zo heel sociaal was). Dat was soms pittig, maar wel mogelijk. Wel merkte ik dat ik daarbij structuur (lees: een schop onder mijn kont) nodig had.
Probeer vanaf het begin ook al na te denken over de pitch van het boek en de promotie eromheen. En: deel je schrijfkunsten al zoveel mogelijk met de wereld. Plaats verhalen op je socials of blog. Doe mee aan schrijfwedstrijden of ga schrijven voor andere websites. Zo oefen je, krijg je feedback en leren de mensen je al kennen.’
Liefs, Petra
Illustraties: Petra van Dreumel
Foto’s: Sander Damen // Creativephoto.nl
Petra schreef voor Moderne Hippies:
‘Van dromen naar doen’ is het eerste boek dat Petra van Dreumel uitgeeft. In veertig hoofdstukken, één voor elke dag, helpt ze je om te ontdekken wie je bent en wat je wilt. Met toegankelijke inzichten, mooie illustraties door haar zelf gemaakt en praktische oefeningen komt iedere dag je droom een stukje dichterbij.
Wil je meer weten over het boek van Petra? Kijk op haar website.
Meer inspirerende artikelen vind je hier.
Je kunt Moderne Hippies volgen op Facebook en Instagram.
