“If you’re depressed, you’re living in the past. If you’re anxious, you’re living in the future. If you’re at peace, you’re living in the present.” Lao
Tegenwoordig zijn we materialistisch gezien rijker dan we ooit zijn geweest. We hebben zoveel middelen die ons leven makkelijker maken en toch zijn er meer mensen dan ooit die last hebben van stress, depressie en slapeloosheid. Al die rijkdom komt met een prijs; het leven wordt alsmaar sneller en sneller en dat zorgt ervoor dat we meer onder druk staan en ook onrealistische verwachtingen voor onszelf creëren. Medicijnen zoals slaappillen en antidepressiva worden steeds normaler, want in deze ‘pop a pill culture” zijn we geneigd voor de makkelijke en snelle oplossing te gaan. Hup, een pilletje erin en het probleem verdwijnt, lekker praktisch.
Het probleem verdwijnt alleen niet; slechts de symptomen van het probleem worden onderdrukt en op het moment dat je stopt met de medicatie komen die vaak weer terug. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de waslijst aan bijwerkingen bij medicijnen. Je wordt er helemaal onpasselijk van! In sommige gevallen is medicatie nou eenmaal de enige oplossing, zeker als een verstoring in je serotoninebalans de oorzaak is, maar vaak is de oorzaak van problemen psychisch en valt het ook zonder medicatie op te lossen.
De meest voorkomende mentale klachten zijn (tijdelijke) depressie, somberheid en piekergedrag. Alleen al in Nederland zijn er ongeveer een miljoen mensen die antidepressiva nemen om hun depressie onder controle te krijgen. Wanneer je deze pillen neemt zal je je snel een stuk beter voelen, maar tegelijkertijd raak je ook jezelf een beetje kwijt, doordat de medicijnen stofjes in je hersenen veranderen. Op het moment dat je wilt stoppen met de medicatie wordt het vaak pas echt vervelend. Soms zijn de ‘afkick’-effecten van het stoppen nog erger dan de depressie zelf.
Wanneer je aan depressiviteit lijdt wordt je eigenlijk het grootste gedeelte van je tijd in beslag genomen door negatieve gedachtes en zorgen die je niet wilt hebben. Om daar vanaf te komen gaan we in de ‘fight or flight mode’. We proberen aan al die gedachten en zorgen te ontsnappen door onszelf af te leiden door te gaan drinken, drugs te gebruiken, voortdurend te werken, de hele dag op social media te zitten, eindeloos series te kijken of ons vooral bezig te houden met andermans problemen. En als we moe zijn van het vluchten gaan we over in de vechtmodus: we gaan piekeren over ons gepieker, overanalyseren waar het vandaan komt en hoe we er vanaf kunnen komen en waarom wij dit nou weer moeten hebben. Beide methoden maken de situatie alleen maar erger, maar vaak is het de enige manier die we kennen om problemen op te lossen. Onderzoek heeft uitgewezen dat mindfulness echter net zo effectief of zelfs nog effectiever is dan antidepressiva.
Mindfulness leert je namelijk om je bewust te worden van de negatieve gedachtes en zorgen die je hebt. Ben je wel eens compleet in gedachten verzonken en iemand vraagt je waar je aan dacht en je hebt eigenlijk geeeen idee? Dat is heel normaal, we hebben wel 70.000 gedachtes per dag en de meeste daarvan zijn onbewust. Alles wat onbewust is, kan je echter ook niet veranderen. Als je eenmaal leert wat je gedachtenpatronen zijn, dan kan je ook leren hoe je daar afstand van kan nemen. In plaats van je nog meer zorgen te maken over al je zorgen en jezelf dieper in je depressie te graven door eindeloos over je situatie te piekeren, leer je via mindfulness om je negatieve gedachtenpatronen te herkennen, te begrijpen en te accepteren. Wanneer je in staat bent om je gedachtes van een afstandje te observeren kan je ze zien voor wat ze eigenlijk zijn: het zijn maar gedachtes en gedachtes zijn niet perse de waarheid. Je negatieve gedachtes kunnen er misschien nog wel zijn, maar ze hebben niet meer dezelfde macht over je. Je kan je relatie met je gedachtes veranderen en zelf een keuze maken om erin mee te gaan of niet.
De meeste mentale problemen worden veroorzaakt door stress en het hiermee niet goed kunnen omgaan in het dagelijkse leven. Mindfulnessmeditatie is echter een fantastisch middel om stress te verminderen en er anders mee om te gaan, waardoor ook de impact ervan op je lichaam en zenuwstelsel vermindert. Je lichaam en geest zijn namelijk direct met elkaar verbonden, waardoor fysieke problemen die zich voordoen indirect vaak ook worden veroorzaakt door negatieve emoties die niet goed worden verwerkt. Mindfulness leert je om te gaan met lastige emoties, gedachtes en gevoelens en je relatie ermee te veranderen, waardoor je simpelweg een gelukkiger en gezonder leven krijgt.
Als je een hoop stress hebt kan het zijn dat je ook moeite hebt om te slapen of dat je zelfs aan slapeloosheid lijdt. Onze generatie is de meest slapeloze generatie ooit, slechts 29% van ons heeft geen enkel probleem om een perfecte nachtrust te krijgen. De rest ligt vaak te draaien in bed, niet in staat om te stoppen met piekeren over onze irritante baas, en of we de rekeningen wel kunnen betalen deze maand, waarom je nieuwe liefde niet reageert op je smsje terwijl hij/zij het overduidelijk wel gelezen heeft of wat je vriendin bedoelde met die vreemde opmerking de laatste keer dat je haar zag. Op het moment dat de lichten uitgaan en je in bed ligt, kan je niet meer ontsnappen aan je gedachtes en gaan ze in turbomode. Om te kunnen slapen moet je mind echter langzaam tot rust komen, zodat je hersengolven afnemen en je tijd hebt om te regenereren. Het nare is: hoe harder je je verzet tegen je gedachtes en probeert om ze stil te krijgen, hoe moeilijker het is om daadwerkelijk in slaap te vallen. Dit is vaak wat er gebeurt in je interne wereld: hoe harder je je verzet tegen iets wat je niet wilt, hoe meer het aanwezig gaat zijn. Dit is tevens de kern van mindfulness: door te leren het gevecht op te geven en te accepteren wat er op dit moment aanwezig is, zal je merken dat het allemaal een stuk helderder wordt in je hoofd. Daarom is mindfulness ook zo goed om slapeloosheid tegen te gaan: als je stopt met tegen je gedachtes te vechten zal je mind vanzelf tot rust komen, wat weer resulteert in een goede nachtrust.
Dus: als je merkt dat je je al een tijdje down voelt, dat je in beslag wordt genomen door stress of piekergedachtes of dat je moeite hebt met slapen: geef mindfulness een kans en zie wat dat je brengt. Het komt ook met een waslijst aan bijwerkingen, maar dan alleen goede.